Na czym polega trening słuchowy Johansena i jakie przynosi efekty?

Trening słuchowy Johansena polega na codziennym, krótkim słuchaniu indywidualnie przygotowanej muzyki, której zakres częstotliwości zostaje dobrany do profilu słuchowego danej osoby. Celem jest wsparcie przetwarzania bodźców akustycznych, w tym uwagi słuchowej, różnicowania dźwięków i rozumienia mowy w ciszy oraz w szumie. Program jest poprzedzony diagnozą słuchową i monitorowany w trakcie, aby na bieżąco dostosowywać materiał dźwiękowy.

Przeczytaj również: Dlaczego warto zdecydować się na makijaż permanentny eyeliner w kosmetologii?

Na czym polega trening słuchowy Johansena?

Trening słuchowy Johansena to forma indywidualnej stymulacji słuchu muzyką. Materiał dźwiękowy komponuje się tak, aby akcentować pasma częstotliwości istotne dla percepcji mowy oraz orientacji w bodźcach. Osoba realizuje terapię w warunkach domowych, słuchając utworów przez 10–15 minut dziennie, zwykle ze słuchawek obejmujących całe uszy. Regularność jest kluczowa, dlatego plan zakłada stałą porę i ciche otoczenie.

Przeczytaj również: Jakie są najczęstsze błędy przy wyborze soczewek dla dzieci?

Muzyka nie jest „ogólna” – to indywidualnie dopasowane płyty CD lub pliki zawierające sekwencje o odpowiedniej dynamice, głośności i balansie kanałów. Zmiany w materiale wprowadza się po badaniach kontrolnych. Dzięki temu bodźce akustyczne mogą stopniowo wspierać rozwój funkcji słuchowych związanych z uwagą, selekcją i integracją dźwięków.

Przeczytaj również: Zastosowanie myjek do higieny pacjenta w opiece zdrowotnej

Dla kogo jest adresowany ten program?

Adresatami są przede wszystkim dzieci z trudnościami w nauce czytania i pisania, z opóźnionym rozwojem mowy lub z obniżoną koncentracją słuchową. W praktyce z programu korzystają również osoby, które doświadczają zmęczenia przy słuchaniu mowy w hałasie, mają kłopot z rozróżnianiem podobnych głosek lub z utrzymaniem uwagi na wypowiedzi. Dobór programu wymaga oceny funkcji słuchowych, aby określić, czy i jakie elementy stymulacji będą adekwatne.

Jak wygląda proces: od diagnozy do realizacji

Rozpoczęcie programu poprzedza diagnoza audiologiczna i testy słuchowe ukierunkowane na przetwarzanie bodźców (m.in. audiometria tonalna, testy uwagi i różnicowania dźwięków). Na podstawie wyników przygotowuje się wstępny zestaw utworów oraz plan częstotliwości. Co 4–12 tygodni przeprowadza się monitorowanie efektów i w razie potrzeby modyfikuje materiał. Okres realizacji bywa zróżnicowany (w praktyce od kilku do kilkunastu miesięcy), a tempo zmian zależy od indywidualnych uwarunkowań.

Codzienna realizacja ma charakter rutyny: jedna sesja w ciągu dnia, stałe warunki odsłuchu, odnotowywanie obserwacji (np. komfort słuchania, trudności w hałasie, zmęczenie). W przypadku dzieci zaleca się włączenie rodzica lub opiekuna w nadzór nad regularnością.

Jakie obszary mogą ulec zmianie?

W trakcie programu obserwuje się przede wszystkim sfery związane z percepcją i przetwarzaniem bodźców słuchowych. Zgłaszane przez opiekunów i nauczycieli zmiany dotyczą zwykle:

• Rozumienia mowy, także w otoczeniu z pogłosem lub szumem tła,
• Koncentracji i uwagi słuchowej – łatwiejszego utrzymania wątku wypowiedzi,
• Różnicowania dźwięków i głosek – co bywa istotne przy nauce czytania i pisania,
• Płynności i artykulacji mowy – zwłaszcza u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

U części osób zwraca się również uwagę na harmonizację napięcia mięśniowego, poprawę koordynacji ruchowej i postawy. Zmiany mają charakter indywidualny i są dokumentowane w trakcie badań kontrolnych, aby zachować obiektywny obraz postępów.

Dlaczego stosuje się specjalnie dobraną muzykę?

Muzyka w tej metodzie zawiera sekwencje i pasma częstotliwości istotne dla percepcji mowy (np. obszary formantowe), a także kontrolowany balans kanałów i dynamikę. Takie parametry pozwalają kierunkowo stymulować mechanizmy odpowiedzialne za lokalizację dźwięku, selekcję sygnału mowy i filtrację szumu. Dodatkowo, sposób kompozycji ogranicza nadmierne obciążenie układu nerwowego – sesje są krótkie, a przerwy między nimi regularne.

Jak w praktyce wygląda dzień z treningiem?

Rozmowa rodzica z dzieckiem może wyglądać prosto:

– „Dziesięć minut muzyki po śniadaniu?”
– „OK, zakładam słuchawki.”
– „Po słuchaniu sprawdzimy zeszyt z obserwacjami – czy w klasie było dziś głośno?”
– „Zapiszę, czy łatwiej było usłyszeć panią.”

Takie krótkie dialogi i notatki pomagają utrzymać rytm oraz zauważać drobne zmiany, które później można skonfrontować z wynikami testów słuchowych.

Czy trening łączy się z innymi formami wsparcia?

Metoda Johansena bywa stosowana równolegle z terapią logopedyczną lub pedagogiczną. Integracja działań umożliwia spójne oddziaływanie na mowę, czytanie i funkcje poznawcze. W planie często uwzględnia się także elementy motoryczne (koordynacja oko–ręka, rytmika), które wspierają ogólne funkcje wykonawcze.

Monitoring i bezpieczeństwo realizacji

Regularne badania kontrolne (co 4–12 tygodni) pozwalają ocenić tolerancję bodźców, dobrać głośność i modyfikować pasma. W przypadku zmęczenia słuchowego, bólów głowy, nadwrażliwości na dźwięki lub trudności z koncentracją warto skonsultować intensywność i czas sesji. Dokumentowanie odczuć i zachowań (dziennik) ułatwia praktyczne dostosowanie programu.

Przykładowe wskazówki organizacyjne

• Ustal stałą porę – np. rano przed wyjściem do szkoły lub po cichym posiłku.
• Zadbaj o neutralne tło akustyczne i wygodne słuchawki obejmujące uszy.
• Notuj krótkie obserwacje: komfort słuchania, zmęczenie, sytuacje w hałasie.
• Przestrzegaj zaleceń dotyczących głośności i przerw między sesjami.

Gdzie szukać informacji i diagnozy?

Ocena funkcji słuchowych i dobór programu wymagają konsultacji w placówce prowadzącej diagnostykę przetwarzania słuchowego. Więcej o organizacji badania i przebiegu programu można znaleźć pod hasłem Terapia słuchowa Johansena w Żywcu . Materiały mają charakter informacyjny i nie zastępują indywidualnej oceny specjalistycznej.